چالش برنامه ریزی مسکن همدان در مواجه با آمار
چالش برنامه ریزی مسکن همدان در مواجه با آمار
دکترسید محمد جواد حسینی مرصع کنشگر مسائل شهری و معماری
چالشهای برنامهریزی مسکن در همدان: نیاز به رویکردی جامع
برنامهریزی مسکن در شهرها بهعنوان یک ضرورت حیاتی، بهویژه در شرایطی که جمعیت و تغییرات اجتماعی و اقتصادی بهسرعت درحال افزایش است، امری اجتنابناپذیر به شمار میرود. هر شهر با توجه به ویژگیهای خاص خود با چالشها و نیازهای متفاوتی در تأمین مسکن مواجه است. شهر همدان یکی از مراکز فرهنگی و تاریخی ایران، با چالشهای فراوانی در این زمینه روبهروست. عواملی همچون شرایط اجتماعی، اقتصادی و جغرافیایی در شکلگیری این چالشها نقش دارند و ضرورت وجود رویکردهای جدید و جامع در مدیریت شهری و مسکن را به تصویر میکشند. در سالهای اخیر، مهاجرت به همدان و افزایش جمعیت، نیاز به مسکن را به شدت افزایش داده و این وضعیت به افزایش قیمت زمین و مسکن منجر شده است.
دقت در پایش آمار و اطلاعات جمعیتی، ابزاری کلیدی برای تصمیمگیریهای صحیح در این حوزه محسوب میشود. اما نبود آمار معتبر و اختلاف نظر میان نهادهای متولی میتواند موجب بروز چالشهای جدی در برنامهریزی و تصمیمگیریهای شهری شود. این چالشها نه تنها بر روی مسکن تأثیر میگذارند بلکه در حوزههای حملونقل، آموزش و بهداشت نیز مشهود است.
برنامهریزی مسکن در همدان، نیازمند یک رویکرد جامع و همکاری گسترده از سوی نهادهای مرتبط است تا امکان تأمین مسکن و رفاه شهروندان فراهم شود. یکی از موضوعات مهمی که در چند سال اخیر گریبانگیر این برنامهریزی شده، اختلاف نظر در نتایج سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ است. در این سرشماری، جمعیت استان بهطور غیرمنتظرهای با رشد منفی گزارش شد و این موضوع باعث ایجاد چالشهایی در برنامههای توسعه، بهویژه در حوزه مسکن شد.
اما واقعیت آمار جمعیت شهر همدان چیست؟ واقعیت این است که آمارهای درگاه ملی نشان میدهد که در ۵۰ سال اخیر جمعیت همدان همواره در حال رشد بوده است. بهویژه در دهههای ۷۰ و ۸۰، این رشد قابل توجه بوده و حتی در دهه ۹۰ نیز، بر مبنای آمار اختلافی، رشد جمعیت شهر همدان همچنان مثبت گزارش شده است. مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک و همچنین از استانهای همجوار در این رشد تأثیر بهسزایی داشته است.
اگر نهادهای تصمیمگیری این رشد جمعیت را نادیده بگیرند، توسعه شهر و تأمین زمین مناسب برای ساخت مسکن در اولویت قرار نخواهد گرفت. به علاوه، آمار ناکافی و دیدگاههای متمایل به فشردهسازی شهری که بر افزایش تراکم تأکید دارند، باعث روند رشد عمودی شهر همدان در سالهای اخیر شده است. این رشد، اگرچه به صرفهجویی در هزینههای خدمات شهری منجر میشود، اما هزینههای ترافیکی، بهداشتی و روانی ناشی از آن غالباً نادیده گرفته میشوند لذا برای ایجاد شهری فشرده و پایدار، لازم است کاربری اراضی شهری متناسب با جمعیت ساکن در مناطق مسکونی برنامهریزی شود. در غیر این صورت، افزایش جمعیت در بافتهای موجود میتواند منجر به کاهش کیفیت زندگی ساکنان و به وجود آمدن مشکلاتی چون آلودگی هوا و کمبود سرانه فضاهای سبز و فضاهای آموزشی و درمانی و خدماتی شود.
بنابراین، از مسئولان انتظار میرود اکنون که شهر در گیر و دار تهیه طرح جامع است که ابتدا وضعیت آماری شهر و استان را بهطور شفاف روشن کنند و سپس با تدوین برنامهای جامع برای تأمین مسکن، به کیفیت زندگی شهروندان توجه کنند.
منبع: همدان نامه