نشست تخصصی توسعه پایدار و اصالت محور شهر همدان در بستر مشارکت‌های مردمی با تکیه بر ارزش‌های جهانی هگمتانه با حضور سخنرانان علمی و تخصصی از جمله یعقوب محمدی‌فر، محمد حسن طالبیان و محمد سعید ایزدی برگزار شد.
در این نشست محمد حسن طالبیان با بیان اینکه ثبت جهانی هگمتانه محصول وفاق، همراهی و همدلی افراد و مشارکت مردم و بازاریان بود، تصریح کرد: ثبت چهانی هگمتانه یک مطالبه عمومی و حق مردم شریف همدان و بهای فرهنگ کل کشور بود و باید این مهم اتفاق می‌افتاد.
طالبیان با اشاره به اینکه جای هگمتانه در ویترین فهرست ثبتهای جهانی خالی بود، عنوان کرد: شهری که از دوره ماد یک تسلسل و تاریخ داشته باشد، در فهرست جهانی وجود نداشت و در واقع یک گپ لیست در آن مشاهده می‌شد. چرا که دوره‌های هخامنشی، ایلامی و همچنین پادشاهی بعدی را در فهرست جهانی داشتیم اما جای دوره ماد خالی بود. به همین دلیل می‌توان گفت ثبت جهانی هگمتانه به فهرست میراث جهانی اعتبار بخشید.
وی ضمن تاکید بر اینکه باید بدانیم جایگاهی که هگمتانه در حال حاضر کسب کرده نیازمند تلاش مضاعف است، گفت: اگر هگمتانه را از ابتدا به صورت تنها برای ثبت جهانی مطرح کرده بودیم، مشکلاتی را به همراه داشت. چرا که در تپه مصلی که ریشه کهن همدان است چه بلایی بر سر آن آوردیم، یا در حریم تپه هگمتانه چه وضعیتی داشتم و یک جاده از وسط سایت زده شده بود و چقدر عنوان می‌کردیم که باید برداشته شود. این چالش‌ها نشان می‌دهد که به جوانب کار اهمیت نمی‌دادیم. شهر در وضعیت بحرانی بود از جمله کابل‌های برق و مخابرات، ساخت وسازهای گوناگون و هر آنچه که بی نظمی وجود داشت در مرکز بافت تاریخی دیده می‌شد.
وی ادامه داد: من به عنوان کارشناسی که سی سال در این حوزه کار کردم، می‌دانستم که این مشکلات وجود دارد و حفاظت از بافت تاریخی مهم‌تر از ثبت جهانی بود و همه برای حفاظت باید پای کار بیایند.
طالبیان با تاکید بر اینکه کاوش‌ها باید ادامه پیدا کند و بخش‌های مختلف به صورت موزه‌ای نگهداری شود، ضمن اینکه پویایی شهر از بین نرود، مطرح کرد: در دنیا کاوش‌هایی که انجام می‌شود و مطالبی که نوشته می‌شود باید در نشریات بین‌المللی چاپ شود. وقتی چاپ نشود یونسکو از آن اطلاعی ندارد و پرونده را برای افراد مختلف در دنیا می‌فرستد. دلیل پذیرش هگمتانه نیز چاپ تعداد زیادی مقاله بود و مقالات متعددی در سطح جهانی در مورد آن وجود داشت که قبل از انقلاب باستان شناسان و تاریخ شناسان در مورد آن نوشته بودند.
وی در ادامه گفت: در مورد شهر همدان مقالات کمی در نشریات بین المللی داشت. باید بدانیم پرونده‌ای که برای ثبت به یونسکو ارسال می‌کنیم قبل از ارسال باید مقالات متعددی در مورد اهمیت آن در نشریات بین المللی چاپ کنیم.
طالبیان با بیان اینکه چیزی که در حال حاضر با آن مواجه هستیم، یک منطقه بسیار ارزشمند است که فقط شامل تپه هگمتانه نمی‌شود و کل بافت تاریخی ارزشمند است، خاطر نشان کرد: آثاری که در کشور وجود دارد، آثار بزرگ هستند. کشورهای دیگر یک بنا را به ثبت می‌رسانند و پرونده را برای نگارش به کشورهای دیگر می‌سپارند.در حالی که ایران کشور اندیشه و فلسفه و غنی از آثار تاریخی است و ثبت آثار نشان می‌دهد که در حال رسیدن به یک تعادل در کشور به توجه به ثبتهای جهانی هستیم.
طالبیان در آخر، فرایند ثبت هگمتانه در فهرست جهانی یونسکو را این‌گونه تشریح کرد: در سال ۱۳۸۷ اثر در فهرست موقت ثبت و در سال ۱۳۹۹ تدوین پرونده ثبت جهانی شروع شد. در سال ۱۴۰۰ یک پرونده مقدماتی به یونسکو ارسال شد و ایراد‌های آن را یونسکو عنوان کرد. در سال ۱۴۰۱ پرونده اصلی ارسال شد که در همان سال تایید اولیه پرونده توسط دبیرخانه انجام و به ایکوموس ارجاع شد. در سال ۱۴۰۲ سامان‌دهی میدانی جهت حضور ارزیاب ایکوموس انجام و ارزیاب در شهربور ۱۴۰۲ در همدان حضور یافت. در سال ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۳ چهار جلسه برگزار شد که دو جلسه آن مجازی و دو جلسه حضوری بود. سه معیار برای ثبت جهانی داشتند و عنوان کردند که اطلاعات پرونده باید بیشتر شود نه اینکه پرونده ثبت نمی‌شود و ما باید اطلاعات بیشتری در مورد کاوش‌ها، مدیریت شهری و حفاظت و مرمت کسب می‌کردیم و مستندات لازم در راستای تغییرات مد نظر ایکوموس تهیه و ارسال و در نهایت ۶ مرداد ۱۴۰۳ هگمتانه به عنوان ۲۸ امین اثر ایران ثبت جهانی شد.
