مجموعه پنج جلدی تاریخ و جغرافیای تاریخی «سرزمین ملایر» تالیف دکتر «حسن‌رضا رفیعی» با حضور رئیس بنیاد ایرانشناسی، سرپرست فرمانداری ملایر، نمایندگان مجلس و جمعی از مدیران کل استانی و شهرستانی رونمایی شد.
«حسن‌رضا رفیعی» نویسنده ملایری است که سال ۱۳۴۰ در روستای «سیبدر» متولد شد، دارای مدرک دکتری تخصصی مدیریت آموزشی دانشگاه خوارزمی است و تاکنون ۳۰ جلد کتاب، بیش از ۱۳۰ مقاله و بیش از ۱۲ هزار صفحه مطلب در نشریات و مجلات مختلف به چاپ رسانده است.
«حسن‌رضا رفیعی» با بیان اینکه برای گردآوری این مجموعه کتاب‌ها حدود ۴۰ سال تحقیق و تلاش شد، افزود: جلد اول مجموعه پنج جلدی تاریخ و جغرافیای تاریخی «سرزمین ملایر» در شاهنامه فردوسی، جلد دوم کهن دژ گوراب در داستان ویس و رامین، جلد سوم سرزمین ملایر از پسِ هزاره‌ها، جلد چهارم خاستگاه تاریخی و مبداء پراکندگی جغرافیای زندیه و جلد پنجم سرزمین ملایر در دوره قاجارها است.
وی ادامه داد: جلد اول این مجموعه چهار داستان شاهنامه فردوسی در حوزه سرزمینی ملایر بررسی شده و نشان می‌دهد که سه عروس فریدون یعنی همسر ایرج، سلم و تور اصالتا اهل یمن، تپه تاریخی واقع در روستای «قلعه خلیفه» ملایر هستند.
این نویسنده ملایری با بیان اینکه پنج هزار بیت شاهنامه به داستان بهرام چوبین که ملایری است، اختصاص یافته، گفت: پیش از ساخت شهر فعلی، دهکده چوبین در خیابان شهید وفایی(خیابان بروجرد) با عنوان قلا بلنده موجود بود که در دهه ۴۰ کاوش‌های این دهکده توسط «دیوید استروناخ» کاوشگر تپه نوشیجان ملایر انجام و چون تپه در داخل شهر بود، برچیده و به اماکن مسکونی و تجاری تبدیل شده است.
رفیعی یادآور شد: در جلد دوم با عنوان «کهن دژ گوراب و دشت ملایر در داستان ویس و رامین» که سال ۱۳۹۶ در روستای «گوراب» رونمایی شد، آثار آخرین لایه‌های دژ گوراب مربوط به ۴۵۰۰ تا ۴۷۰۰ سال پیش از میلاد بررسی شده که نشان دهنده قدمت هفت هزار ساله این دژ است.
وی گفت: در جلد سوم نیز به جغرافیای تاریخی و پیشینه رخدادهایی از تاریخ ملایر پرداخته شده و بررسی‌ها نشان می‌دهد ملایر اتراقگاه سپاه اسکندر و قتلگاه بردیا دروغین، محل نبرد اردوان اشکانی با اردشیر بابکان، محل آخرین نبرد «سلطان محمدخوارزمشاه» با مغولان در تپه روستای «کرد خورد» و آخرین محل نبرد نادرشاه افشار با عثمانی‌ها بوده که پس از آن عثمانی‌ها ایران را ترک کردند.
نویسنده مجموعه پنج جلدی سرزمین ملایر ادامه داد: جلد چهارم مجموعه با عنوان «سرزمین ملایر خاستگاه تاریخی و مبدا پراکندگی جغرافیایی زندیه» از هفت خاندانی که دولت ماد را در همدان تشکیل دادند، سه خاندان ملایری است و در این جلد به خاندان زندی‌ها و پراکنش آنان در ایران پرداخته شده است.
رفیعی اظهار کرد: جلد پنجم با عنوان «سرزمین ملایر در دوره قاجارها» به فرمانداران ملایر از پیش از ساخت این شهر در دوره فتحعلی شاه قاجار تا آخرین پادشاه قاجار «احمدشاه» اشاره می‌کند که دوره حکمرانی شادوران «سیف الدوله» آخرین حاکم قاجاری ملایر بوده و در سال ۱۲۹۹ همزمان با کودتای رضاخان از دنیا رفت.
این نویسنده ملایری، ملایر را شهری استثنایی در میان کل شهرهای ایران با دو برند جهانی مبلمان منبت و انگور دانست و تاکید کرد: این نشان‌های جهانی به یک پیوست شناسنامه‌ای و هویت فرهنگی نیاز دارند.
رئیس بنیاد ایرانشناسی در استان همدان نیز گفت: ملایر مهد تاریخ و فرهنگ است و هنرمندان و ادیبان بزرگی را در خود پرورش داده است و برگزیده شدن مجموعه پنج جلدی «سرزمین ملایر» در بنیاد ایرانشناسی کشور نمونه بازر این فرهیختگی است.
«محسن جانجان» افزود: این شهرستان با تربیت فرهیختگان و بزرگانی در عرصه فرهنگ و هنر، شانه به شانه بزرگان کشور حرکت می‌کند که باید به نسل امروز و فردا معرفی شوند.
