عدم مدیریت آب های سطحی در دره مراد بیگ
در روزهای اخیر مسئول شورایاری دره مرادبیگ اعلام کرد احتمالا آب ساکنان این منطقه نیز قطع شود. دره مرادبیگ جزو معدود نقاطی درهمدان است که همچنان آب به طور طبیعی در منازل آن جریان دارد. منبع تامین آب منازل این منطقه از چشمه ملک و چشمه فرشه( فرشته) و برای آبیاری باغات رودخانه الوسجرد است. در فصل بهار با توجه به آب شدن برف و یخ در کوهها، شاهد افزایش چشمگیر سطح آب رودخانه ها بودیم که عبور از آنها ممکن نبود. اما با توجه به خشکسالی و خشک شدن تدریجی رودخانه و کم شدن آب چشمهها در نتیجه قطع آب منازل، خشکی باغات منطقه این سوال مطرح میشود که چرا در فصل بهار آن حجم از آب جاری در رودخانه مدیریت نشد؟ چرا برای آن منبع یا آب بندی ساخته نشد؟ چرا تنها بخش کوچکی از آن به تصفیهخانه بهشتی میرفت و حجم زیادی از آن سر از رودخانه شهرک فرهنگیان آلوده شده به فاضلاب در آورد؟ منبعهای موجود منطقه هم پاسخگوی این حجم از آب نیست. آیا درمان این بحران با قطع کردن آب امکان پذیر است یا از راه پیشگیری با ذخیره کردن آب؟
با ساخت یک آببند هم مشکل آبیاری باغات حل می شود و هم انتقال آب به مناطق پایین دست
در دنیا مدیریت آب یک موضوع اساسی است. در کالیفرنیای درگیر خشکسالی، برای این قضیه «پلیس آب» تشکیل شده و سیستمی که آب باقی مانده در آبیاری به هدر نرود و مواردی مثل آبیاری قطرهای ، همچنین ذخیره آب رودخانه در منابع زیرزمینی یا جلوگیری از تبخیر آب سد و غیره از روشهای مدیریت آب در کشورهای توسعه یافته است. آب بند یا منبع، سازههای مناسبی برای نگه داشت آب چنین مناطقی است. نمونه استانی آن درشهر صالح آباد و روستاهای اطراف مشاهده میشود. آنچه ما از پدران و پدربزرگهایمان شنیدهایم این است که پیش از انقلاب در برههای قرار بوده در دره مرادبیگ سدی ساخته شود! البته سند و مدرکی در رد یا تایید این حرف وجود ندارد اما این مطلب ولو شایعه یا دروغ حاکی از ظرفیت بالای این منطقه دارد. حجم آب در بعضی فصول به قدری است که در صورت نگه داری در منبع یا آببند میتواند تامین کننده آب مناطق پایین دست مثل استادان و…هم باشد و آبیاری باغات در زمان مناسب صورت بگیرد تا موجب خشک شدن اراضی نشود؛ با ذکر این نکته که در پاییز و زمستان باغی آب یاری نمیشود. اما آنچه مشاهده میشود این است که گاهی آب به استادن میرود و این امر موجب نارضایتی اهالی میشود.
آب دره مرادبیگ از طریق رودخانه در نهایت به شهرک فرهنگیان میرسد که تبدیل به فاضلاب شده و بوی بد آن موجب آزردگی اهالی منطقه میشود ، مانند رودخانه منطقه پلپهلوان ها که تبدیل به فاضلاب شده بود و در نهایت روی آن پوشانده شد. هزینه ساخت آببند یا منبع برای این منطقه قطعا خیلی کمتر از پروژههای بزرگ سد سازی است که نتیجه آن خشک شدن دریاچه هایی مانند ارومیه، تالاب جازموریان و… است. مردم این منطقه هم باید مطالبهگر باشند، زیرا انفعال در این زمینه باعث مشکلات بیشتر خواهد بود. باغدارانی که دلبستگی به باغات خود دارند با حفر چاه بی آبی را جبران میکنند، که باعث خشک شدن چشمههای طبیعی شده است. خشک شدن چشمه های طبیعی و تاثیرات آن بر محیط زیست خود مقوله ایست که باید به صورت جدی در مطلبی جداگانه به آن پرداخت.