محمود درویش، شاعر فقید فلسطینی، در شعر وطن می‌گوید من به نخل خیانت نمی‌کنم. او در این شعر چنان وطن را تصویر کرده که جدای از رنج‌ها و سختی‌های محکوم شده بر او، تعهد خویش را بر تن و جان و نگاه و زندگی خود یادآور می‌شود. آری ما شهروندان کمی متعهدتر نسبت به آنان که تنها به مرور سطحی وقایع شهر و تنها به سرمایه مالی و افزایش آن می‌نگرند، به درخت به زندگی به شهر به ساختمان به هنر به معماری خیانت نمی‌کنیم.
طرح جامع در راهروی رفت و برگشت
طرح جامع شهری قانون شهر را برای ساخت و ساز در زمان حال و آینده با ارزیابی گذشته به شکل مکتوب به نهادهای تصمیم‌گیرنده ابلاغ می‌کند. نهاد مصوب‌کننده طرح جامع، شورای عالی معماری و شهرسازی است و همه شهروندان می‌توانند با مراجعه به تارنمای این نهاد از مصوبات آن آگاه بشوند. گفته شد همه شهروندان از آن جهت که هر شهروندی در خانه‌ای ساکن است و آن خانه همسایه‌ای و آن همسایه حیاطی دارد و باید بداند سرنوشت خانه خود و خانه‌های همسایه و ساختمان‌ها و زمین‌هایی که هر روز به تماشای آن‌ها می‌ایستد چه عاقبتی خواهند داشت. عاقبت شهر را طرح جامع شهری و با توجه به آن طرح تفصیلی شهر معلوم می‌کند.
برای شهر همدان آخرین خبر حکایت از بازگشت طرح جامع برای بررسی بیشتر به نهادهای شهری همدان است. عباس صوفی که سابقه مدیریت ارشد شهر یعنی شهردار همدان را در کارنامه دارد و اکنون نماینده مجلس شورای اسلامی است شنبه جاری این خبر را اعلام کرد. پرسش از دلیل این بازگشت را خود او در خبر منتشر شده توسط خبرگزاری دانشجویان ایران دفتر همدان، ایسنا، اعلام کرده و گفته کمربندی شهر همدان یکی از مشکلات شهر است که در طرح جامع دیده نشده بود و اثری از رینگ چهارم در این طرح نبود. در این بین سودای الحاق زمین‌های اطراف همدان به شهر، محل پرسش از آقای نماینده است.
تارنمای پایگاه اطلاع‌رسانی دولت پیش از انتشار این خبر اما حکایت از تصویب کلیات طرح جامع شهر همدان به تاریخ ۳ بهمن ۱۴۰۲ داده است.
اگر روند طرح جامع شهری همدان را پیگیر باشیم به نکته‌ای قابل توجه می‌رسیم و آن نام دبیر وقت شورای عالی شهرسازی و معماری یعنی فرزانه صادق‌مالواجرد است که اکنون سمت وزیر راه و شهرسازی دولت را داراست با این نکته مهم که او با شهر همدان نیز آشنایی پیشین دارد. خانم وزیر متولد همدان است و دانش‌آموخته معماری.
پس شاید بشود برای خانم وزیر عریضه و شکایت و نقل حکایت از اوضاع همدان نوشت.
از جان بلوار ارم چه می‌خواهید؟!
رینگ چهارم یا دایره حرکتی شهر در چهارمین محور برای شهر همدان که ساختاری دایره‌ای شکل به مرکزیت میدان اصلی شهر دارد به گفته آقای نماینده در طرح جامع دیده نشده و باید اصلاح شود اما آیا کسی از خود برای عاقبت مسیر حرکتی و دایره‌ای شهر که بلوار ارم همان که مسیر گردش و تفریح همه شهروندان را به خود می‌رساند فکری کرده و پرسیده است.
امتداد بلوار ارم به بلوار جوان می‌رسد و پس از مسیری خاکی به جاده آسفالت و سپس رودخانه و دره دیوین. مسیری سراسر درخت و فضای سبز که با بناهای جدیدالتاسیس تیغ تیز بر تن و جان خود دیده است. پیشتر عمارت و تالاری با سازه‌های در اصطلاح فضایی و در هم‌تنیده به شکل توپ و به قول یکی از معماران پیگیر اوضاع معماری و شهرسازی ایران به شکل بقایای منقرض شده از مهره‌داران پیش از تاریخ! اکنون با نورپردازی شبانه و دو تاق ورودی که باید پیدا کنید ارتباط آن را با این توپ گرد! در بلوار ارم ساخته شده است.
هر بنای جدید که در مسیر بلوار ارم هوا می‌شود از فضای سبز اطراف خود می‌کاهد، درخت‌ها را قطع می‌کند و امکان ندارد تاسیسات مکانیکی و برقی و سازه و معماری را بدون تخریب اطراف خود به ساختمان برساند.
ساختمانی بدون تابلوی مشخصات
در نزدیکی و یا در همجواری همان عمارت توپ‌شکل، ساختمانی با سقف و ستون بتنی در حال هوا شدن است. برای پیداکردن کاربری ساختمان و نام مهندسان نظارت‌کننده و نام مجری یا اجراکننده ساختمان و تعداد طبقه‌ها و خلاصه، شماره پروانه و پلاک ثبتی علی‌‌القاعده یک تابلوی مشخصات باید و باید در محوطه ساختمان در حال ساخت نصب شود. به استناد بند ۲-۱۱-۲ مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، مجری یا مالک مکلف است قبل از شروع عملیات اجرایی، مشخصات ساختمان در حال احداث را بر روی تابلویی در کنار معبر عبوری به صورتی که از فاصله مناسب برای عموم قابل دیدن باشد، درج کند.
در شرایطی که خبرها حکایت از ساخت هتل در نزدیکی ساختمان مرکز آتش‌نشانی همدان دارد و خود با اعتراضِ «اینجا محل ساخت نیست» همراه شده، ساختمان مذکور خودش با پرسش مواجه شده و برای پیدا کردن تابلو نیز فعلا راه به نتیجه نبرده است.
اعضای شریف کمیته سیما منظر شهرداری
نامه‌ای منتشر شد با اعتراض به جانمایی نادرست ساخت هتل در محور بلوار ارم و به دنبال آن تخریب سیما و منظر شهری همدان با امضای اعضای کمیته سیما منظر شهرداری. در بین اسامی که بگردیم با نام معماران و کارشناسانی مواجه می‌شویم که عاقبت شهر برای آن‌ها اهمیت دارد. حداقل کاری که انتظار می‌رفت نهاد یا نهادهای تصمیم‌گیرنده برای عاقبت فضای شهری و معماری همدان به انجام برسانند انتشار نامه اعتراضی بود که برای ثبت در تاریخ همین هم کفایت است و می‌تواند راهگشای دیگر نهادهای موثر مانند سازمان نظام مهندسی ساختمان استان همدان باشد که از قضا یکی از اعضای همین کمیته با انتخابات پیش‌روی این نهاد صنفی، کاندیدای عضویت در هیات مدیره است.
ما به درخت و فرزندان این وطن خیانت نمی‌کنیم
زنده‌یاد پرویز اذکایی، استاد دلسوز و صاحب‌نام و نویسنده آثار ماندگار برای همدان‌شناسی و تاریخ فلسفه و تاریخ، هر بار که به قول خود ایشان به گل‌گشت می‌رفتیم با آهی جگرسوز از به خاک افتادن درخت‌ها و تخریب بیشتر فضای سبز گله می‌کرد تا امروز بیش از پیش از خود بپرسیم میراث ما برای فرزندان آینده این شهر و این وطن از فضای سبز شهری و کوهپایه‌های همیشه سرسبز و چکاد همیشه سرفراز الوند چیست. آری به قول محمود درویش ما به درخت به وطن خیانت نمی‌کنیم.
فرزاد سپهر- مدرس دانشگاه و روزنامه‌نگار
