هشدار خبرنگاران از وضعیت ناگوار بناهای تاریخی در همدان
به نقل از میراث خبرـ قوانین و ضوابط ثبت شده و نامه نگاری‌هایی که میراث فرهنگی و شهرداری همدان در طول یکی دو سال گذشته بین یکدیگر رد و بدل کرده و هر کدام دیگری را به دلیل تعلل در جلوگیری از تخریبِ بخشِ زیادی از خانه تاریخی اقبالیان مقصر می‌دانند، کمترین توان را برای حفاظت از این بنای تاریخی داشتند که عناصرِ تاریخی‌اش آن‌قدر ارزشمند بودند که حتی با تخریبِ بخشی از بنا، باز هم در فهرست میراث ملی کشور ثبت شود.
در این میان نباید فعالیت خبرنگاران را نیز نادیده گرفت، انتشار آخرین وضعیت خانه تاریخی اقبالیان توسط فعالان رسانه‌ای و به خصوص خبرنگاران محلی توانست دست‌کم خانه را از تخریب کامل نجات دهد؛ اما به نظر می‌رسد مالکان خانه، بعد از این که به خواستۀ خود یعنی تخریب کامل خانه نرسیدند، دیواری کوتاه‌تر از خبرنگاران پیدا نکردند.آن‌ها در جدیدترین تلاش‌های خود، اقدام به شکایت از روزنامه نگاران و فعالان مدنی کرده‌اند که نسبت به وضعیت خانۀ اقبالیان اطلاع‌رسانی کرده بودند.
دوشنبه ۱۶ آبان ماه حسین زندی روزنامه‌نگار همدانی که پیگیر تخریب خانه اقبالیان بود به دادسرای عمومی همدان فراخوانده و پس از تفهیم اتهام با قرار کفالت آزاد شد. پیش از این نیز مالکان خانه اقبالیان از حمید شمس فعال مدنی و معمار و فاطمه کاظمی شکایت کرده بودند.
متهم کردن خبرنگاران آن هم در شرایطی که طبق قانون مطبوعات حقِ جستجوی مبتنی بر قوانین را دارند، بی‌انصافی است، آن هم در شرایطی که دستگاهی مانند وزارتخانه میراث فرهنگی دست کم از ۱۵ سال قبل تا امروز خود نسبت به وجود این خلاءها آگاه است و هر از چند گاهی از لزوم بر طرف کردن آن ایرادات داد سخن می‌دهند.
در این شرایط دستگاه قضا خبرنگاران حوزه میراث فرهنگی را که برای جلوگیری از تخریب خانۀ ۶۰ سالۀ همدان با معماری پیشرو و مدرن، که امروزه یکی از سرمایه‌های شهری همدان محسوب می‌شود. شهری که در طول چند سال گذشته بخش زیادی از تاریخ و هویت خود را از دست داده است، به پای میز محاکمه می‌کشند، کسانی که نسبت به وضعیت ناگوارِ بناهای تاریخی در همدان هشدار می‌دهند و حتی باعث اطلاع میراث فرهنگی از این نوع تخریب‌ها می‌شوند.
بر اساس نامه‌های مستندی که موجود است، با ثبت ملی خانه اقبالیان (حوائجی) در ۱۳ دی ماه سال گذشته که پس ازانتشار خبرهای اولیۀ نسبت به احتمال تخریب انجام شد، انتشار خبرها، پیگیری‌ها و هشدارها ادامه یافتند تا زمانی که در دوم دی ماه سال گذشته، در نامه‌ای رئیس سازمان پسماند شهرداری همدان خطاب به مالکان خانه تاکید کرد‌که هر گونه تخریب و خاکبرداری در ملک خیابان جهان‌نما نبش کوچه قباد ممنوع است و اگر انجام شود پیگرد قانونی دارد. (طبق شماره نامه‌های اعلام شده در نامه‌ای که به دست میراث خبر رسیده، قطعا نامه نگاری‌های دیگری نیز بین میراث فرهنگی و شهرداری و مالک خانه انجام شده است)
اما به نظر می‌رسد موانعی برای اجرایی کردن قانون جلوگیری از تخریب میرمواریثِ ملی در همدان وجود دارد که با وجودِ شکایت انجام شده از سوی میراث فرهنگی و شهرداری مالکان به راحتی امکان تخریب داشه اند. شاهد این ادعا را می‌توان در نامۀ دیگری دانست که شهردارِ همدان خطاب به اداره کل میراث فرهنگی استان همدان با قید فوریت ارسال کرده است.
در آن نامه، این نکته ذکر شده که «مالکان از قبل و بدون مجوز اقدام به تخریب قسمت‌های داخلی ساختمان کرده‌اند و تاکید شده که اقدامات بازدارنده و نظارتی باید زودتر توسط میراث فرهنگی همدان نسبت به جلوگیری از تخریب این خانه انجام می‌شده است»، همچنین در این نامه تاکید شده که «ممنوعیت تخریب ملک به علاوه بر الصاق به محل، با اظهارنامه نیز به مالکان بلاغ شده است»
امیرشهاب رضویان: حسین زندی، شهرش را دوست دارد
امیر شهاب رضویان، کارگردان سینما و فعال فرهنگی نیز در این زمینه به میراث خبر می‌گوید: نکتۀ قابل تعجب در بحث خانه اقبالیان این است که میراث فرهنگی همدان، بعد از این که فعالانِ رسانه‌ای وارد موضوع شدند، خانه را دی ماه سال گذشته در فهرست آثار ملی به ثبت رساند و پس از آن شهرداری همدان جلوی تخریب خانه را گرفت و با حکم دادستانی خانه پلمپ شد. جای تعجب اینجاست که مالکان جدید این خانه، که گفته می‌شود پزشک هستند فرای قانون عمل می‌کنند و از نهادهای قانونی هیچ گونه ترسی ندارند، آن‌ها پلمپ درها را شکسته و در چند ماه گذشته به آهستگی مشغول تخریب این بنای ارزشمند بوده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: جالب این جاست که به جای برخورد با این قانون شکنان، خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای که اخبار این قانون شکنی را منتشرکرده‌اند، به دادگاه فراخوانده شده‌اند، آقای شهردار، آقای استاندار، آقای رئیس میراث فرهنگی، و مقامات قضایی شهر، مقصر این ماجرا رسانه‌ها نیستند، بلکه مقصر تخریب کنندگان این بنای ارزشمندند.
این فعال فرهنگی همدانی تاکید می‌کند: حسین زندی، شهرش را دوست دارد و سال‌هاست با رسانه‌ای که در اختیار دارد، در جهت حفظ میراث فرهنگی، و محیط زیست استان کوشیده است، حسین زندی نباید به دادگاه فراخونده شود، لطفا تفحصی هم در باب عملکرد مالکان این خانه داشته باشید.
خانه اقبالیان یکی از با ارزش‌ترین خانه‌های دورۀ مدرن همدان
به گزارش میراث خبر، همزمان با تشکیل پروندۀ ثبتی خانه اقبالیان در میراث فرهنگی از حدود یک سال و نیم قبل تا امروز، افکار عمومی از جمله هنرمندان، معماران و روزنامه نگاران با تشکیل کمپین‌ها و امضای طوماری از مسولان استانی درخواست کردند تا این اثر معمارانه را حفظ کنند، اما مالکان بدون توجه به ارزش و هویت خانه اقبالیان اقدام به تخریب مخفیانه بنا کردند تا جایی که امروز بیش از هفتاد درصد از این خانۀ ارزشمند تخریب شده است. هر چند شهرداری همدان نیز بارها به مالکان اخطار داده و حتی به دستور نهاد قضایی این بنا پلمب شده بود، اما قطعا مالکان موفق به فک پلمب شده‌اند تا ادامۀ تخریب‌ها را انجام دهند؛ از سوی دیگر شنیده می‌شود اداره کل میراث فرهنگی نیز پس از به نتیجه نرسیدن اخطارها از مالکان شکایت کرده است، اما جای تعجب است که شکایت میراث فرهنگی به جایی نرسیده و در عوض شکایت مالکانی که یک سرمایه ملی همدان را تخریب کرده‌اند، در حال نتیجه دادن است!
حالا خانه تاریخی اقبالیان به عنوان یکی از باارزش‌ترین خانه‌های دورۀ مدرن همدان که توسط معمار شهیر همدانی زنده‌یاد مهندس «محمود نیامی» طراحی شد و از مصالح بومی شهری ساخته شد. به گفته برخی معماران و مرمتگران این سبکْ بومی‌سازی نمونه دیگری در همدان ندارد. اثری که به واسطۀ این خصوصیات، یک اثر معماری پیشرو در سطح جهانی است.
تخریب سریالی خانه‌های تاریخی و واجد ارزش همدان در چند سال گذشته نشان داده که اقداماتی که تا کنون میراث فرهنگی و حتی شهرداری همدان برای نجات بناهای تاریخی این شهرِ «مادی» داشته‌اند، قدرت بازدارندگی از تخریب مواریث ملی همدان را نداشته است، همان‌طور که خانه‌های «خانجانی»، «شیری»، «خوشبخت» و «مدرسه ظفر» با وجود دریافت اخطار عدم تخریب، در امان نماندند و بعضا شبانه به طور کامل حذف شدند و میراث فرهنگی که چند سالی است با دبدبه و کبکه نامِ وزارتخانه را بر دوش می‌کشد،هنوز قدرت اجرایی در حد جلوگیری از تخریب‌ها را ندارد، و تا کنون اقداماتش بیشتر مشابه «نوشدارو بعد از مرگ سهراب» بوده است.
خبرنگار: سمیه ایمانیان