تقویتِ جامعه پذیری کودکان با پاسداشت ِ آیین شب چله (یلدا)

تقویتِ جامعه پذیری کودکان با پاسداشت ِ آیین شب چله (یلدا)

یلدا خاکباز

آیین‌های کهن را که مرور می‌کنیم، می‌بینیم از گذشته‌های دور رفتارها، باورها و گفتارهای فرهنگ ما ایرانیان نشان می‌دهد که همواره مردم به دنبال پاسداشت نور و روشنایی بوده‌اند. شاید قوت قلبی برای گذر از ناپاکی‌ها و تاریکی‌های که در هر دوره تاریخی با آن در مواجهه بوده‌اند باشد. از جمله این جشن‌ها و برگزاری آیین‌ها می‌توان به آیین شب چله یا شب یلدا اشاره کرد.

 در این دورهمی برای لحظاتی هر چند کوتاه با قصه‌گویی مادربزرگ و یا پدر بزرگ‌ها، بیش از روزهای دیگر سیاهی شب را به روشنایی وجود عزیزانمان گره می‌زنیم تا دوباره یادآوری کنیم، زندگی حتی با وجود شب‌های تاریک و سردش از روزگار ما عبور خواهد کرد پس برای گذر از این راه سخت، همدلی و محبت را کنار هم تمرین می‌کنیم. رسم کهنی که می‌تواند به بالا بردن سرمایه اجتماعی، همفکری، انسجام و حس تفاهم خانواده و جامعه منجر شود. برای تقویت این کنش‌های اجتماعی بایسته است نقش کودکان را در این دوهمی ها پررنگ تر کنیم تا هم درونی‌سازی مفاهیم فرهنگی شکل بگیرد. هم آن‌ها را از فضای تنهایی دور و کمک کنیم تا آمیختگی روح و ذهن‌شان به شبکه‌های اجتماعی و اینترنت و بازی‌های آنلاین حتی برای چند ساعتی کمتر شود.

در واقع، شب چله) یلدا) فرصتی خواهد شد که به کودکان درباره‌ فرهنگ باستانی ایرانی توضیح بدهیم و با انجام دادن کارهایی مثل خواندن اشعار حافظ و شاهنامه‌‌خوانی آن‌‌ها را با ادبیات ایران آشنا کنیم. گرفتن فال حافظ می‌‌تواند برای کودکان به سرگرمی جذابی تبدیل شود. بازگویی داستان‌‌های شاهنامه و آشنا کردن کودکان با شخصیت‌‌های این کتاب ارزشمند می‌‌تواند به سرآغازی برای آشنایی کودک با شخصیت‌‌های افسانه‌‌ای ایرانی باشد. او با شاهنامه‌‌خوانی کم کم یاد می‌‌گیرد که در فرهنگ ایرانی نیز شخصیت‌‌های ابرقهرمانی کم نیستند و چه بسا بسیاری از شخصیت‌‌های جذاب دنیای سینمایی چند رسانه‌ای ریشه در شخصیت‌‌های ایرانی همچون آرش کمانگیر دارند.

از آن گذشته، شرکت در مهمانی شب چله (یلدا) برای کودک فواید بسیاری دارد که ثبت خاطرات خوش یکی از مهم‌ ترین آن‌ها است. خاطراتی که در این شب ایجاد می‌ شوند، به بهترین خاطرات عمر او تبدیل خواهند شد، همان‌ طور که بسیاری از ما از این شب خاطرات خوش کودکی بسیاری داریم. فایده‌ بعدی شرکت در مراسم یلدا برای کودکان آشنایی آن‌ها با آداب و رسوم این شب است.

علاوه‌براین، شرکت در مهمانی شب چله ( یلدا) برای کودکان فرصتی است تا مشکلاتی مانند کم‌ رو بودن را با تقویت روابط اجتماعی خود حل کنند. همچنین، این شب از نظر کودکان فرصتی برای شرکت در جمع‌‌های بزرگتر و یاد گرفتن بسیاری از مهارت‌‌های اجتماعی است. اگر هم خانواده آن‌ها برگزارکننده‌ این مراسم باشند، می‌‌توانند با کمک کردن به پدر ومادر خود با مهارت‌‌هایی مانند برنامه‌‌ریزی و مسئولیت‌‌پذیری آشنا شوند و در حین آماده کردن تدارکات جشن برای شادباش شب چله، خود را برای ورود به مراحل مهم‌ تر زندگی آماده کنند.

 از همین رو، برای هر کودکی می‌توان شب یلدا را به خاطره‌‌ای دلنشین تبدیل کرد آن هم با مشارکت‌جویی کودکان در بازی‌های متفاوت، به این شکل که دور هم جمع شدن خانواده و اقوام و تشکیل یک جمع بزرگ بهترین فرصت برای انجام دادن بازی‌‌های مختلف خواهد بود.

شما می‌‌توانید این شب را به جشنواره‌ بازی‌‌های کودکانه تبدیل کنید. فهرستی از بازی‌‌های مناسب شب یلدا تهیه کنید و مقدمات لازم برای انجام دادن هر یک را فراهم کنید. حتی می‌توانید برای هر بازی مسابقه‌‌ای ترتیب بدهید و جایزه‌‌های کوچکی در نظر بگیرید .

گرفتن فال حافظ یکی از آداب و رسوم قدیمی ایرانیان در شب چله است. برای اینکه کودکان با این سنت قدیمی آشنا شوند، می‌توانید آن را به یک بازی به نام بازی فال حافظ تبدیل کنید. کودکان بزرگتر از چنین سرگرمی به خوبی استقبال خواهند کرد .

اگر در جمع شب یلدا کودکانی حضور دارند که خواندن و نوشتن می‌‌دانند، می‌‌توانید با بازی ساده‌ اسم فامیل مهارت‌‌های زبانی و نوشتاری آن‌‌ها را تقویت کنید. مطمئن باشید که این بازی به یکی از بازی‌‌های مورد علاقه‌ این کودکان تبدیل خواهد شد.

اجتماعی و اعتماد به نفس آن‌ ها از سنین پایین نیز کمک کند. شاید مهم‌‌ترین بخش شب یلدا بعد از شرکت در مهمانی این شب، تماشای سفره شب چله باشد.

شما می‌‌توانید با بازی‌‌های کودکانه و خواندن اشعار کودکانه درباره‌ شب یلدا به آن‌ ها توضیح بدهید که چرا در سفره‌ شب یلدا همه چیز به رنگ قرمز و سبز است یا چرا انار نماد شب یلدا است. سعی کنید به کودکان توضیح بدهید که معنای طولانی‌‌ترین شب سال چیست و به عنوان مثال، در آداب و رسوم ایرانی، انار میوه‌ ای پربرکت و نماد شب یلدا است.

تزیینات سفره‌ شب چله نیز از نکات قابل توجه برای کودکان خواهد بود. در صورتی که آن‌‌ها را در تزیین سفره یلدا سهیم کنید، هم مهارت‌ های حرکتی، اجتماعی و ذهنی آن‌ ها را تقویت کرده‌‌اید و هم فرصتی برای توضیح دادن فلسفه این شب به کودکان دارید. بی‌گمان برگزاری همین آیین‌ها و پاسداشت آن می‌تواند به جامعه‌پذیری کودکان و در نگاه عمیق و کلان تر تقویت و شکل‌گیری مفهوم هویت ملی کمک کند.