مستند اَپوش عصر پنج‌شنبه ۲۲ دی ماه ۱۴۰۰ با حضور کارگردان فیلم؛ بهمن ابراهیمی و تعدادی از خبرنگاران و فعالان محیط زیست، در شهر کتاب همدان اکران شد. برنامه اکران مستند اَپوش به همت هفته‌نامه همدان‌نامه، پایگاه خبری شهربان پرس و شهرکتاب همدان برگزار شد. کارگردان مستند اَپوش پس از پخش فیلم با فعالان و خبرنگاران حوزه محیط زیست به گفت‌وگو نشست.
به گزارش شهربان پرس، در ابتدا بهمن ابراهیمی با اشاره به اینکه جمع فعالان محیط زیست همگی محرم و درد آگاه هستند از حضور در این جمع ابراز خرسندی کرد و گفت: «مستند اَپوش شاید کام شما را تلخ کرده باشد اما این تلخی برای من، هم در زمان فیلم‌برداری وهم در زمان تدوین طی دو سال گذشته، وجود داشته است. الوند کوهستانی است که نه تنها بین مردم همدان بلکه بین مردمانی که ۴۰۰ کیلومتر دورتر هم زندگی می‌کنند، کوهستانی پرآب شناخته می‌شده است.»
او سپس در این‌باره به بیت «دلکم بی مونسه، به سان الون/ برف کهنه‌ش هاوجا، نو وسرش ون*» از مردمان کوهدشت لرستان اشاره کرد، گفت: «زمانی که در مورد کوهستان الوند شروع به کار کردم واقعا وضعیت کوهستان الوند را در شان مردم همدان ندیدم، زیرا که یکی از معیارهایی که من در مورد شناخت و سنجش فرهنگ یک منطقه دارم، بررسی وضعیت طبیعی منطقه است و اینکه مردمان آن منطقه چگونه با طبیعت منطقه خود برخورد می‌کنند. به همین دلیل می‌گویم وضعیت الوند شایسته جایگاه مردم نیست و تردید هم ندارم این وضعیت کوهستان الوند خواست مردم همدان هم نیست.»
شیوه ساخت مستند اَپوش
این کارگردان با اشاره به شیوه ساخت این فیلم گفت: «من تا سر حد امکان هم سعی کردم در این مستند به وضعیت تخریب کوستان الوند بپردازم. این کار مربوط به سیمای استان‌ها است و در آن‌جا ۳۰ دقیقه مصوب شده است و حتی تاکید کردند که بیش از ۳۰ دقیقه هم فرصت ن و هزینه نمی‌دهند اما حس کردم تا جایی که امکان دارد باید به این موضوع بپردازم و فکر هم می کنم ناقص است و باید بیشتر به آن پرداخته شود.
در ادامه گفت‌وگو علی بیات مربی کوهنوردی و فعال حوزه حفاظت از کوهستان گفت: «اگر تمام تخریب‌های کوهستان الوند از بدو شکل‌گیری را در یک کفه ترازو قرار دهیم و تخریب‌های ۱۵ سال اخیر را در کفه دیگر قرار دهیم، کفه ترازو ۱۵ سال اخیر سنگین‌تر است و متاسفانه فرجی نیست و معتقدم فیلم شما انتها ندارد، متاسفانه وجود خطوط قرمز اجازه نمی‌دهد که در مورد تخریب‌های تاسیسات گردشگری مانند تله کابین و حضور گردشگر مستند و گزارشی ساخته شود. توضیحی در این باره و برخورد با آفرود سوارها و معدن کاوان غیرمجاز بدهید.»
صحبت های شنیدنی کارگردان مستند اَپوش
بهمن ابراهیمی در پاسخ گفت: «علاوه بر اینکه برای ضبط پلان‌هایی مجبور بودم به جنوب کشور بروم و در هنگام ضبط بسیاری از تجهیزاتم به سرقت رفت و خود من را هم مورد ضرب و شتم قرار دادند، در ضبط پلان‌هایی مانند برداشت سنگ محلی‌ها به سختی توانستم آنها را مجاب کنم که از آنها فیلم بگیرم و این موضوع هم در مورد آفرودسواران به وجود آمد و در ضبط یکی از پلان‌ها تهدید هم شدم. این نکته هم حایز اهمیت هست که بعدا از انقلاب اسلامی ایران اولین چیزی که نابود شد طبیعت و حیات وحش بود زیرا که همه فکر می‌کردند، پناهگاه‌های حیات وحش مربوط به درباری‌ها و خان‌ها هستند و زمانی هم که اسلحه به دست مردم می‌افتد، بسیاری از گونه‌های حیات وحش نابود می‌شوند.»
بهمن ابراهیمی با تاکید گوناگونی عوامل تخریب کوهستان، ادامه داد: «به عوامل دیگر تخریب هم می‌توان پرداخت، اما تقسیم‌بندی زمانی مستند، به این شکل است که به ترتیب اولویت و میزان تاثیر آنها در تخریب پرداخته شود و بیشترین سهم تخریب را دامداری دارد اما با این حال می‌توان در ادامه به همه این موضوعات پرداخت.»
طبق قانون در اراضی مرتعی نباید باغ و ویلا احداث شود
این کارگردان در ادامه گفت: «با ساخت این مستند، به هیچ عنوان قصد قرار دادن هیچ گروهی را در مقابل گروهی دیگر را نداردم و بسیار هم درباره نگارش متن مستند وسواس به خرج می‌دهم و حداقل چهار کارشناس مانند دکتر صفاییان، دکتر محمد درویش، دکتر اسدیان و دکتر صفی خانی متن را تصحیح کرده‌اند تا هیچ‌گونه مطلب غیر علمی وجود نداشته باشد و هرگز در متن گفته نشده که در ایران آفرودسواری وجود نداشته باشد، بلکه در مستند اشاره شد که کوهستان الوند به خاطر وضعیت خاص اکولوژیکی، ظرفیت آفرودسواری ندارد. در مورد ویلاسازی و ایجاد باغات باید بگویم که در متن فیلم اشاره شده که در اراضی که مرتعی هستند و طبق قانون نباید باغ و ویلا احداث شود، ویلا سازی عامل تخریب است.
این وضعیت در مورد کشاورزی و به خصوص کشت سیب زمینی هم وجود دارد، زیرا که با وجود اینکه تمامی موضوعاتی که اعلام می‌شود، تغییری در وضعیت کشت سیب زمینی رخ نداده است، البته به این موضوع خیلی در این مستند نپرداختم، چرا که پیش از این در مستندی در مورد «بهاربی‌آب» ساخته‌ام و حرف‌ها را درآنجا زده‌ام.»
تقدیر فعالان محیط زیست از شیوه روایت مستند اَپوش
حمید نوروزی یکی دیگر از فعالان حوزه محیط زیست از شیوه روایت این مستند تقدیر و تشکر کرد و به‌خصوص بخش مربوط به تاثیر چرا در تخریب کوهستان را بسیار نوآورانه و زیبا خواند و نحوه شروع که با زیبایی‌های کوهستان بود و اتصال آن به بحران پیش‌رو را تحسین برانگیز دانست. قباد یاری یکی دیگر از فعالان حوزه محیط زیست هم از ساخت این مستند تقدیر و تشکر کرد و گفت: «ما نباید به دنبال این باشیم که شما چرا مشکلات را حل نمی‌کنید، بلکه به شما خداقوت می‌گوییم و از شما سپاسگزاریم اما می‌خواهم بدانم نحوه برخورد مسئولان در زمان ساخت و تدوین این مستند با شما چگونه بود؟»
ابراهیمی در این‌باره گفت: «متاسفانه مسئولان در دستگاه‌های مختلف نمی‌توانند با صراحت موضوعات را بیان کنند. معمولا خیلی محافظه‌کارنه طرح موضوع می‌کنند که این شیوه در مستند من جایی ندارد و حتی در خیلی از موارد پیگیری و درخواست‌های مرا بی‌نتیجه گذاشته‌اند و دلخوریی‌هایی برای من به وجود آمد اگرچه معتقدم مستند جای تسویه حساب‌های شخصی نیست.»
تقدیر و تشکر از برگزاری اکران مستند اَپوش
در پایان هم حسین زندی فعال مدنی و رسانه از برگزاری این مراسم (اکران مستند اَپوش) تقدیر و تشکر کرد گفت: «این نشست به پیشنهاد حمید حق نظری برگزار شده و امیدوارم این برنامه را ادامه دهد و هر هفته شاهد اکران یک مستند محیط زیستی در این مکان باشیم. بیشتر مستندهای مهم محیط زیستی در همدان توسط هنرمندان غیرهمدانی ساخته شده و خوشبختانه بهمن ابراهیمی که همدانی نیست مستند خوبی درباره تخریب کوهستان الوند ساخته است.»
زندی افزود: «توجه ویژه این گونه از مستندسازی از مقوله‌هایی است که برای مردم ملموس و حیاتی است. متاسفانه بیشتر مستندسازان همدانی در دام مباحث و سوژه‌های روشنفکری و جشنواره پسند افتاده‌اند. آنها به مقوله‌های خاص غیرضروری که قابل فهم برای عموم غیر قابل فهم است، می‌پردازند و درد مردم را فراموش کرده‌اند.»
* دلکم بی مونسه، به سان الون (دلم مانند کوه الوند بی مونس است)
برف کهنه‌ش هاوجا، نو وسرش ون (درحالی که برف کهنه‌اش برجای بود و برف تازه دیگری هم بر سرش آمد)