انسان عامل اصلی حریق در عرصه‌های طبیعی

الوندی:وقتی حریق اتفاق افتاد یک زمان طلایی دارد که در آن زمان طلایی باید اطفاء کنیم و آن زمان طلایی ابتدای حریق است که سطح و گسترش آتش را می‌توان کنترل کرد. اما وقتی که زمان از دست برود شعاع حریق بیشتر و نیرو و امکانات بیشتر می‌طلبد و  اطفاء آن مشکل خواهد بود

معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان در گفتگو با همدان‌نامه با بیان این‌که یکی از موضوعاتی که منابع طبیعی می‌بایست پیگیری کند، حریق، پیشگیری و اطفاء حریق در جنگل‌ها و مراتع است، می‌گوید: استان همدان دارای بیش از ۷۰۰ هزار هکتار اراضی ملی شامل جنگل، اراضی جنگلی، مراتع و بیشه‌های طبیعی است و با توجه به شرایط خاصی که بر آن حاکم است یک استان مرتعی محسوب می‌شود. چرا که بیشتر پوشش استان مرتعی بوده و حدود ۴۰ هزار هکتار آن نیز از بیابان تشکیل شده است.

رضا الوندی با اظهار این‌که همدان در غرب کشور قرار دارد و پوشش جنگلی مناطق غرب عموما گونه بلوط است، تصریح می‌کند: با توجه به این‌که به فصل خشک و گرم سال وارد شدیم، مراتع ما که پوشش بوته‌ای و گونه های یک ساله را دارد و فصل بهار، سرسبزی و مراحل رشد را گذراندند، بعد از گلدهی و سیر فیزیولوژیکی خود در ایام تابستان خشک می‌شوند که نیاز به مراقبت دارند. منابع طبیعی با تعداد نیروهایی که دارد و انجام اقدامات لازم از آن‌ها مراقبت می‌کند. زیرا عوامل طبیعی و غیرطبیعی باعث آتش سوزی می‌شود که عامل آتش سوزی در استان ما بیشتر غیر طبیعی است. برخی از افراد با بی‌توجهی که به این موضوع دارند باعث خسارت زیاد به مراتع و منابع ملی می‌شوند و در واقع عامل انسانی اصلی‌ترین عامل شروع آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی است و ما از مردم درخواست داریم نسبت به این موضوع اهتمام ورزند و مراقبت های لازم را داشته باشند و اگر جایی را مشاهده کردند که دچار حریق شده به ادارات منابع طبیعی شهرستان‌ها و یا به اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با شماره تلفن های رایگان اطلاع رسانی نمایند. همکاران ما ۲۴ ساعته آمادگی دارند تا نسبت به اطفاء حریق اقدام کنند.
الوندی به اقدامات پیشگیرانه از حریق اشاره و بیان می‌کند: قبل از این که وارد فصل خشک سال شویم یکسری اقدامات پیشگیرانه را انجام می‌دهیم. با توجه به بارندگی های مناسب امسال و با توجه به پیش بینی‌هایی که داشتیم وضعیت پوشش گیاهی مناسبی را شاهد هستیم. اما هر چه که پوشش بیشتر باشد در فصل خشک احتمال حریق، گستردگی و شدت آن نیز افزایش می‌یابد و وضعیت مراتع که دارای پوشش گیاهی بالا باشد کار را در ایام تابستان سخت‌تر می‌کند.

مشارکت مردم
وی با اشاره به این‌که کارهای متعددی انجام شد تا بتوانیم در تابستان از حریق پیشگیری کنیم، توضیح داد: مشارکت مردم و آگاه کردن افراد، بهره‌برداران و افرادی که با مراتع سر و کار دارند از اولین اقدامات بود. در این راستا کلاس‌های آموزشی در سطوح مختلف و اقشار مختلف و همچنین جلسات متعددی را با دستگاه های اجرایی‌، فرمانداری‌ها، هلال احمر و بسیج سازندگی برگزار نمودیم. به ویژه همکاران ما با بهره برداران و دهیاران شورای اسلامی در شهرستان‌ها جلسات مختلفی داشتند. موضوع آموزش و ترویج خیلی می‌تواند در این زمینه کمک کند. هر جا که مردم پای کار باشند و مشارکت داشته باشند هر طرحی موفق خواهد بود.

اراضی جنگلی
معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با اشاره به این‌که که در استان حدود ۴۰ هزار هکتار جنگل و اراضی جنگلی داریم، اعلام می‌کند: در مناطق جنگلی حساس و پر خطر احداث آتش‌بر را در دستور کار قرار دادیم. به روسای شهرستان‌ها تأکید شده که در مناطق جنگلی بر این موضوع همت گمارند و تا به امروز در مناطق جنگلی با توجه به اقدامات پیشگیرانه‌ای که انجام شده، حریق خاصی رخ نداده است. مانور اطفاء حریق در دستگاه های دیگر از اقدامات دیگری است تا آن‌ها نیز پای کار بیایند. چرا که طبق قانون دستگاه‌های مختلف موظف هستند در زمان حریق و اعلام منابع طبیعی آماده باشند و کمک کنند. جلساتی نیز با دستگاه قضایی برگزار و موارد را اعلام کردیم که همکاری خوبی داشتند و افرادی که خاطی هستند و حریق در عرصه‌های طبیعی ایجاد کرده باشند، شناسایی آن‌ها توسط منابع طبیعی انجام و دستگاه قضایی طبق قوانین و مقررات اقدامات سختگیرانه و برخورد قانونی را با آن‌ها داشته و برخورد می‌کند.

جلسات با ارگان‌ها
الوندی در ادامه اعلام می‌کند: برگزاری جلسات متعدد با مجموعه استانداری در سطح بالا از دیگر اقدامات بود در این زمینه همکاری خوبی را استاندار و معاونین با ما داشتند. تأکید ویژه توسط مدیر کل بحران استانداری به دستگاه‌ها و افرادی که می توانند همراه باشند از طریق مکاتبات مختلف انجام شده است. هماهنگی و جلساتی را با اداره محیط زیست شهرستان‌ها داشتیم و درخواست نمودیم که در مناطق چهارگانه محیط زیست نظارت لازم را داشته باشند و اجازه ندهند در این مناطق حریق اتفاق بیفتد و اگر احیانا حریقی رخ داد، عوامل محیط زیست با همکاری کارکنان اداره منابع طبیعی به عرصه‌ها ورود کرده، نسبت به اطفاء آن اقدام و از گسترش حریق جلوگیری نمایند.
وی انعقاد قرار داد با شرکت بیمه برای افرادی که نسبت به اطفاء حریق اقدام می‌کنند که ممکن است از افراد محلی یا NGOها باشند را یکی از مهم‌ترین اقدامات برشمرده و عنوان می‌کند: بیمه‌ای را به صورت بی‌نام در نظر گرفتیم که اگر اتفاقی برای افراد افتاد، بتوانیم نسبت به مسائل درمانی آن اقدام و اجازه ندهیم که این افراد متضرر شوند.

دیده‌بانی
الوندی با تأکید بر این‌که حدود دو سال است که از فناوری و علوم روز در بحث حریق استفاده می‌شود و سازمان منابع طبیعی با استفاده از ماهواره‌هایی که عرصه‌های منابع طبیعی را پایش می‌کند، دائما در حال رصد این مناطق هستند، اظهار می‌کند: مناطقی که ریسک بالای حریق را دارند با استفاده از الگوریتم‌هایی که در سامانه از لحاظ درجه حرارت، خشکی زمین و رطوبت تعریف شده مشخص می‌کنند که در کدام منطقه احتمال و ریسک حریق بالا است و به استان ها اعلام می‌شود. ما در مرکز استان همدان دیده‌بان گذاشتیم. یکی از کارشناسان ما که نسبت به موضوع حریق خبره است به عنوان دیده‌بان کل استان اطلاعاتی که از ماهواه توسط سازمان برای ما ارسال می‌شود را در اسرع وقت به شهرستان‌ها اطلاع رسانی می‌کند. در واقع دیده‌بانی با اطلاعاتی که از ماهواره دریافت ‌می‌کند، وضعیت سه روز آینده را پیش‌بینی و بعد سه روز مجدد اطلاعات جدید دریافت شده از ماهواره‌ها را تشریح می‌کند.

زمان طلایی اطفاء حریق
معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان انسجام نیروها را از دیگر اقدامات پیشگیرانه دانست و بیان می‌کند: در شهرستان‌ها و مجموعه اداره کل کشیک‌هایی را مشخص کردیم که تمام همکاران ما نوبتی در این کشیک‌ها حضور دارند و انجام وظیفه می‌نمایند و اگر حریقی اتفاق بیفتد نسبت به اطفاء هرچه سریع‌تر آن اقدام می‌نمایند. چرا که وقتی حریق اتفاق افتاد یک زمان طلایی دارد که در آن زمان طلایی باید اطفاء کنیم و آن زمان طلایی ابتدای حریق است که سطح و گسترش آتش را می‌توان کنترل کرد. اما وقتی که زمان از دست برود شعاع حریق بیشتر و نیرو و امکانات بیشتر می‌‌ طلبد و اطفاء آن مشکل خواهد بود. لیست کشیک حریق توسط فرمانده یگان حفاظت اداره در مرکز و در شهرستان‌ها به صورت ماهانه تنظیم می‌شود تا همکاران در زمان کشیک خود اگر حریقی انفاق افتاد حضور یابند. همچنین وسایل و تجهیزات مورد نیاز حریق در حد توان و اعتبارات مالی تهیه و در اختیار شهرستان‌ها قرار دادیم. دستگاه‌های دمنده که کابرد آن‌ها در عرصه‌های مراتع در هنگام حریق بالاست و دستگاه‌های پترو فایر در اواسط خرداد ماه تهیه شده که بیشتر برای مناطق جنگلی کاربرد دارد آماده شده و همچنین وسایل ابتدایی مانند آتش کوب به تعداد کافی تامین شده است.

وی در آخر با تأکید بر این‌که امسال شرایط خاص و پوشش بیشتر است، می‌گوید: با تمهیداتی که اتخاذ شد، تعداد ۱۴ حریق درسطح ۲۰۵ هکتار را مهار کردیم که در مقایسه با استان‌های مجاور رقم ناچیزی است. در مقایسه با سال گذشته ۱۲ مورد در هفده و نیم هکتار داشتیم چرا که خشکی و بارندگی نداشتیم. از بخش خصوصی کمک گرفتیم و با حدود ۱۹ نیرو جدید علاوه بر نیرو‌های محافظ قرار داد منعقد کردیم. همچنین دستگاه قضایی نیز کمک کرده و از محکومانی که رای باز هستند برای کمک به اطفاء حریق استفاده می‌کنیم.