معاون امور پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی استان همدان خبر داد: طرح در ۵۰ محله استان برگزار خواهد شد، این محلات از تمام شهرستان‌های استان انتخاب شده‌اند و در مطالعات اولیه مشخص شده در این محل‌ها فراوانی خودکشی بیشتر است.
هر تیم نیز شامل پنج تسهیلگر دارای تحصیلات کارشناسی و بالاتر در رشته‌های علوم رفتاری هستند؛ علاوه بر این‌ها، هر تیم موظف است تیمی از تسهیلگران محلی از خود محلات تشکیل بدهد. یک نمونه‌گیری خوشه‌ای- تصادفی در هر محله و حداقل ده درصد افراد ساکن در آن انجام خواهد شد و غربال آن‌ها روانشناختی- اجتماعی است.
پهلوساری افزود: از آن‌جایی که آمار اقدام به خودکشی در استان همدان نگران‌کننده و روبه‌افزایش است، سازمان بهزیستی استان همدان، تصمیم به اجرای طرح پیشگیری از خودکشی در ۵۰ محله از استان، به‌خصوص در شهرستان‌های با آمار بالاتر گرفته است.
در این طرح که با همکاری دانشگاه علوم‌پزشکی و ارگان‌های فرهنگی مانند اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، شهرداری‌ها، آموزش‌وپرورش و دانشگاه‌ها و همچنین نهادهای انتظامی اجرا خواهد شد، افرادی که خطر اقدام به خودکشی در آن‌ها بالاست، شناسایی و به نهادهای حمایتی و درمانی ارجاع خواهند شد و خانواده‌های آن‌ها و در ادامه همه شهروندان تحت آموزش‌های لازم قرار خواهند گرفت.
انجام وظیفه در سطح نخست پیشگیری
معاون امور پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی استان همدان با تأکید بر این‌که در حوزه آسیب‌های اجتماعی و پیشگیری از این آسیب‌ها، هیچ نهاد، ارگان و سازمان اجرائی به اندازه سازمان بهزیستی مسئولیت ندارد، توضیح می‌دهد: بر طبق آخرین مطالعات، پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در چهار سطح پیش از وقوع، درمان، آماده‌سازی فرد برای ورود به جامعه و همین‌طور آماده‌سازی جامعه برای ورود فرد به آن تعریف می‌شود و سازمان بهزیستی در این چهار سطح، مسئولیت دارد،
هرچند معاونت پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی که من عهده‌دار مسئولیت آن هستم، در سطح نخست فعالیت می‌کند و سه سطح دیگر برعهده معاونت‌های دیگر سازمان است.
خودکشی؛ آسیب شایع در استان
مجتبی پهلوساری با این توضیح که «خودکشی» از آسیب‌های شایع در استان همدان محسوب می‌شود و آمار آن نگران‌کننده است، درباره اجرای طرح پیشگیری از خودکشی در استان می‌گوید: در این طرح، محلات آسیب‌خیز و پرتراکم در زمینه خودکشی، براساس آمارهایی که مرکز فوریت‌های اجتماعی، دانشگاه علوم‌پزشکی، پزشکی قانونی و نیروی انتظامی شناسایی شده و اطلس‌هایی برای آن تدوین شده است.
نحوه اجرای طرح
وی می‌افزاید: براساس اطلاعات این اطلس‌ها، گروه‌هایی به صورت اجتماع‌محور و مردمی در محلات مذکور غربال خودکشی را انجام خواهند داد. این غربال از طریق تست‌های ازپیش‌تعیین‌شده و توسط نیروهای آموزش‌دیده انجام خواهد شد و با شناسایی افراد پرخطر؛ یعنی افرادی که احتمال خودکشی در آن‌ها بالاست، این افراد باتوجه به مرحله‌ای که در آن قرار دارند، به دانشگاه علوم‌پزشکی، مرکز فوریت‌های اجتماعی و مراکز مشاوره سازمان بهزیستی ارجاع داده و یا اگر نیاز به درمان اعتیاد دارند، به مراکز درمان اعتیاد و اگر به مددکاری نیاز دارند به مراکز مددکاری سازمان بهزیستی معرفی خواهند شد. در واقع یک نظام متمرکز ارجاع برای این افراد شکل خواهد گرفت.
پهلوساری از «آموزش» به‌عنوان گام دوم طرح نام می‌برد و توضیح می‌دهد: این آموزش برای افراد پرخطر، خانواده‌های آن‌ها و در نهایت برای همه شهروندان در نظر گرفته شده و شامل آموزش‌های تخصصی در راستای ارتقای مهارت‌های محافظت‌کننده است. در بخش آگاه‌سازی به کمک رسانه‌ها نیاز داریم تا به زبان مردم با آن‌ها صحبت کنند.
معاون امور پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی استان همدان با بیان این‌که طرح در ۵۰ محله استان برگزار خواهد شد، ادامه می‌دهد: این محلات از تمام شهرستان‌های استان انتخاب شده‌اند و در مطالعات اولیه مشخص شده در این محل‌ها فراوانی خودکشی بیشتر است.
هر تیم نیز شامل پنج تسهیلگر دارای تحصیلات کارشناسی و بالاتر در رشته‌های علوم رفتاری هستند؛ علاوه بر این‌ها، هر تیم موظف است تیمی از تسهیلگران محلی از خود محلات تشکیل بدهد. یک نمونه‌گیری خوشه‌ای- تصادفی در هر محله و حداقل ده درصد افراد ساکن در آن انجام خواهد شد و غربال آن‌ها روانشناختی- اجتماعی است و هدف پژوهشی از آن دستیابی به مدل متغیرهای دخیل در خودکشی است. هدف دیگر شناسایی افرادی است که در خطر اقدام به خودکشی هستند که در این افراد در نظام ارجاع و آموزش قرار خواهند گرفت.
آمار نگران‌کننده در همدان
وی درباره علت اجرای این طرح در همدان می‌گوید: آمار وقوع خودکشی در همدان نگران‌کننده است و نرخ بالای وقوع این آسیب ما را برای اجرای این طرح در استان همدان ترغیب کرد و طبق رایزنی‌هایی که با بهزیستی کشور، استانداری و سازمان‌ها و ادارات دخیل انجام شده، اجرای این طرح در استان، بیشترین گستردگی را سطح کشور خواهد داشت و با حضور معاون دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در استان و جلسات توجیهی، منابع اجرای این طرح تأمین و با اجرای آن موافقت شده است.
پهلوساری در پاسخ به این سوال که نتایج اجرای طرح فقط در استان مورد استفاده قرار خواهد گرفت یا ابعاد کشوری خواهد داشت، تشریح می‌کند: در بعد پژوهشی و پیشگیرانه‌ای که در طرح وجود دارد، داده‌های به‌دست‌آمده هم در سازمان بهزیستی استان و هم در همه سازمان‌های شریک طرح مورد استفاده قرار خواهد گرفت و هم در کشور هم ارائه خواهد شد تا به‌خصوص در استان‌هایی که با همدان اشتراکات فرهنگی دارند و در سایر استان‌ها مورد استفاده قرار بگیرد.
اما در بعد خدماتی برنامه، طرح استانی است و تلاش ما این است که در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت، خدماتی که سازمان‌های مختلف به خصوص سازمان‌هایی که خدمات سلامت روان ارائه می‌دهند به شهروندان ارائه شود، افراد با خطر بالای خودکشی تحت پوشش قرار بگیرند و در نظام ارجاع قرار بگیرند.
همه با هم
معاون امور پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی استان همدان درباره اهمیت همکاری سازمان‌های شریک کار تأکید می‌کند: دانشگاه علوم‌پزشکی که می‌تواند در بخش غربال و مهم‌تر از آن در بخش درمان به ما کمک بکند و در این زمینه رایزنی‌هایی هم انجام شده است. ارگان‌های فرهنگی مانند اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، شهرداری‌ها، آموزش‌وپرورش و دانشگاه‌ها در بخش آموزش و اطلاع‌رسانی شریک ما خواهند بود و نهادهای انتظامی نیز درگیر کار هستند. نتیجه کار را حتما به مردم گزارش خواهیم کرد.
منبع: همدان‌نامه